OnkoPłodność
Jak zachować płodność podczas leczenia?
Onkopłodność – to zadbanie jeszcze przed rozpoczęciem leczenia o to, żeby kobieta po jego zakończeniu mogła podjąć decyzję, czy chce zajść w ciążę. Jest to szczególnie ważne w sytuacji kiedy skutkiem leczenia przeciwnowotworowego jest przedwczesna menopauza, a w jej konsekwencji brak możliwości naturalnego poczęcia. Zachowanie płodności dla każdej kobiety z rozpoznanym nowotworem, każdym, nie tylko piersi – ma duże znaczenie. Badania pokazują, że kobiety, które miały możliwość zachowania płodności, dużo lepiej znoszą terapię przeciwnowotworową i cieszą się lepszą jakością życia po zakończeniu leczenia.
Czy wiesz, że?
- W Polsce rocznie na raka piersi choruje ok. 18 tys. kobiet, a u 68 tys. rozpoznano raka piersi w ciągu ostatnich pięciu lat. Zachorowalność na nowotwory piersi w ciągu ostatnich trzech dekad wzrosła dwukrotnie, szczególnie dotyczy to kobiet w wieku 20-49 lat.
- Pomimo tego, że nowotwory u młodych kobiet gorzej rokują niż u pań po menopauzie, to ok. 77 proc. kobiet po diagnozie raka piersi przeżyje ponad 10 lat.
Zachowanie płodności – jak to zrobić?
Mrożenie dojrzałych komórek jajowych
Kobieta po uzyskaniu zgody onkologa może podać się procedurze stymulacji owulacji. Taka stymulacja trwa około 10-12 dni. W tym czasie kobieta przyjmuje gonadotropiny, które pobudzają do wzrostu pęcherzyki jajnikowe, a w nich komórki jajowe. Kiedy komórki dojrzeją pobiera się je i mrozi. Najlepiej zamrozić co najmniej 8-15 komórek jajowych. Im więcej komórek zamrozimy, tym większe szanse na ciążę. W Polsce procedura mrożenia komórek jajowych nie jest refundowana. Jej koszt to ok 4-6 tys. zł (ze stymulacją hormonalną, lekami i punkcją).
Komórki jajowe mogą być zapłodnione również po zakończeniu leczenia przeciwnowotworowego. Komórki jajowe są wtedy rozmrażane i zapładniane nasieniem partnera. Tworzą się zarodki, z których jeden (czasami dwa) są podawane do jamy macicy w 3. lub 5. dobie hodowli. Pozostałe zarodki są zamrażane. Szansa na powodzenie transferu pojedynczego zarodka wynosi od 20 do 40%. Uwaga! przed podjęciem decyzji o procedurze mrożenia komórek jajowych lub zarodków, trzeba zdawać sobie sprawę, że w przypadku śmierci pacjentki komórki jajowe można zniszczyć, zarodki natomiast pozostają zamrożone na zawsze, ewentualnie przechodzą do adopcji.
Zamrożenie zarodków
Jeżeli pacjentka ma partnera, można zamrozić zarodki. Mrożone zarodki dają większą szansę na późniejszą ciążę niż same mrożone jajeczka. Zapłodnienie komórek jajowych odbywa się wtedy od razu po ich pobraniu jeszcze przed rozpoczęciem leczenia.
Zamrożenie tkanki jajnikowej, czyli kriokonserwacja tkanek
To nowa, metoda, która polega na laparoskopowym pobraniu tkanki jajnikowej. Po operacji tkankę tę odpowiednio się zamraża. Już po zakończeniu leczenia przeciwnowotworowego tkankę wszczepia się na otrzewną miednicy mniejszej albo w jajnik. Pacjentka może zajść w ciążę w wyniku inseminacji lub poprzez stymulację hormonalną. Kobiety, które rozważają tę metodę powinny spełniać następujące kryteria tzw. edynburskie:
- nie mogą mieć ukończonego 35. r.ż.
- nie mogą mieć własnych dzieci
- nie mogą mieć przerzutów do jajnika
- nie mogły być leczone chemioterapią w przeszłości
- ich realne rokowania przeżycia wynoszą minimum 5 lat